Koopgids: Kettingtakels kopen om zware lasten te heffen
Op bouwterreinen, in de productie, in werkplaatsen en in verschillende industriële sectoren moeten medewerkers dagelijks zware lasten omhoog en omlaag verplaatsen. Kettingtakels maken gebruik van het beproefde katrolprincipe en minimaliseren de hefkrachten voor het gemakkelijk heffen van zware lasten. De hier aangeboden kettingtakels worden gebruikt in de industrie, maar bijvoorbeeld ook door particulieren met een eigen werkplaats. Afhankelijk van de vereisten is de handmatige kettingtakel, de elektrische kettingtakel of de pneumatische kettingtakel de juiste keuze.
1. Het belangrijkste in het kort
- Een kettingtakel werkt als een katrol en wordt gebruikt om zware lasten te heffen en neer te laten.
- Een stalen ketting dient als draagmiddel.
- Het eenvoudige ontwerp maakt het comfortabel heffen en neerlaten van vrij bewegende en zware gewichten mogelijk.
- De takel wordt bediend met de hand, met een elektromotor of met perslucht.
- U kunt de kettingtakel stationair of in combinatie met een kraan gebruiken.
2. Wat is een kettingtakel?
Een kettingtakel, ook wel katrol genoemd, bestaat in zijn eenvoudige vorm uit een stalen ketting en minimaal één losse rol. De kettingtakel behoort samen met elektrische hijslieren en trekkabels tot de familie van de hefinrichtingen en wordt gebruikt voor het heffen en neerlaten van lasten met behulp van takels.
De rolhouders worden ook wel kabelschijven genoemd. Het systeem maakt gebruik van de wetten van de hefboomwerking om lasten op te heffen. Een elektrische kettingtakel met motor heeft een complexer ontwerp. De kettingtakel is stationair of in combinatie met een kraan te gebruiken.
3. Welke soorten kettingtakels zijn er?
| Soort |
Opmerking |
| Handmatige kettingtakel |
Handmatige hefbeweging |
| Elektrische kettingtakel |
Bekabeld of met accu
De elektromotor voert de hefbeweging uit |
| Met perslucht |
De perslucht zorgt voor de hefbeweging
Ex-uitvoeringen voor gebruik in explosiebeveiligde zones (gebruik in explosiebeveiligde omgeving) |
| Extra's & accessoires |
Met weegschaal
Met looprails
Met kettingzak |
De kettingtakels verschillen in de uitvoering van de hefbeweging. De eenvoudige vorm werkt met de hand, maar er zijn ook elektrische kettingtakels en kettingtakels die met perslucht werken. In vergelijking met de alternatieve trekkabels zijn kettingtakels goedkoper en worden deze vaak gebruikt voor lasten tot zes ton, soms tot tien ton. Bovendien vindt er geen zijdelingse beweging van de haak plaats.
Wetenswaardigheid:
Bij kettingtakels is er, in tegenstelling tot bij trekkabels, geen zijdelingse beweging van de haak, die anders bij het afwikkelen van de kabel optreedt.
3.1 Handmatige kettingtakels
Handbediende kettingtakels zijn handmatige takels. De gebruiker bedient deze door middel van spierkracht via de bedieningsketting of de bedieningshendel. Een rondstaalketting dient als draagmiddel. De hulpmiddelen worden gekenmerkt door een solide constructie, geringe totale hoogte en hoge functionaliteit. Handkettingtakels hebben een draagvermogen van 1 tot 5 ton, zware kettingtakels tillen tot 10 ton.
Voordelen en nadelen van de handmatige kettingtakel
Voordelen
- Functioneren zonder stroom, olie of andere middelen
- Goedkoper in de aanschaf dan elektrische hefwerktuigen
- Gemakkelijk te bedienen
- Gemakkelijk te repareren
- Beperkt onderhoud en lage onderhoudskosten
Nadelen
- Heffen van lasten duurt langer
3.2 Elektrische kettingtakels
De handige elektrische kettingtakels met motor hebben een groot draagvermogen, een geringe slijtage en bieden een hoge veiligheid bij het heffen en neerlaten van zware lasten. Voor een soepele en traploze start moet de elektrische kettingtakel uitgerust zijn met een frequentieomvormer. De hefmotoren zijn verkrijgbaar met een vermogen van 230 V of 400 V. De gebruiker kan de elektrische kettingtakel bedienen door middel van directe besturing, een veiligheidsbesturing of via complexe schakelingen.
Aanwijzingen:
- De directe besturing is de goedkope besturingsvariant, maar deze is niet voor alle toepassingen geschikt.
- Bij een veiligheidsbesturing wordt de kettingtakel aangestuurd via zogenaamde contactgevers. Dit maakt de bediening veiliger, omdat slechts een lage spanning op de afstandsbediening staat.
- Voor het traploos starten van de kettingtakel kan ook een frequentieomvormer in de besturing van de veiligheidsbesturing geïntegreerd worden.
Voordelen en nadelen ten opzicht van trekkabels
Voordelen
- Compacte afmetingen
- Laag gewicht
- Geen zijdelingse beweging van de haak
- Goedkoper in de aanschaf
- Maken in combinatie met een frequentieomvormer een soepele start mogelijk
- De juiste keuze voor beperkte lasten vanaf 50 kilo tot 10 ton
Nadelen
- Stroomvoorziening noodzakelijk
- Meer onderhoud dan een handmatige kettingtakel
- Lager draagvermogen en lagere hefsnelheden dan bij trekkabels
Vergelijking met elektrische hijslieren
|
Elektrische hijslier |
Elektrische kettingtakel |
Mobiele elektro-hijslier |
| Toepassingsgebieden |
Particulier gebruik / klein bedrijf / groothandel |
Particulier gebruik / klein bedrijf / groothandel / bouwbedrijf |
Particulier gebruik / klein bedrijf / groothandel / bouwbedrijf |
| Draagvermogen |
van 50 kg tot 1000 kg |
van 150 kg tot 500 kg |
van 100 kg tot 600 kg |
| Hefhoogtes |
8 m tot 18 m |
3 m |
12 m |
| Intensiteit van de belasting |
voor regelmatig gebruik |
voor regelmatig gebruik |
voor incidenteel gebruik |
| Type aandrijving |
volledig elektrisch |
volledig elektrisch |
volledig elektrisch |
| Oververhittingsbescherming |
ja |
ja |
ja |
| Montage |
H-vormige, stalen draagbalk
(in combinatie met een loopkat) |
Flexibel in/op te hangen aan buizen |
Flexibel in/op te hangen aan buizen |
3.3 Pneumatische kettingtakels
Met de pneumatische kettingtakel kan de gebruiker de hef- en neerlaatsnelheid traploos instelling. Voor de werking is gewoonlijk een stromingsdruk van 6 bar vereist. Verzekert u zich ervan dat de persluchttoevoer voldoende is voor het luchtverbruik bij volledige belasting alvorens u de keuze maakt.
Voordelen
- Hef- en neerlaatsnelheid traploos instelbaar
- Voorbestemd voor gebruik in potentieel explosieve omgevingen
Nadelen
- Hogere aanschafprijs
- Hoge geluidsemissie door de meestal gebruikte pneumatische lamellenmotor
4. Een overzicht van de kenmerken van kettingtakels
Een robuuste kettingtakel wordt gekenmerkt door zijn lage gewicht en compacte afmetingen. Bij de beslissing is het belangrijk om te kiezen voor ruim voldoende draagvermogen, want de kettingtakel mag niet overbelast worden. Bij de elektrische kettingtakel moet u beslissen of het apparaat met één of twee snelheden moet werken. De keuze is afhankelijk van de volgende kenmerken:
- Draagvermogen: Zorg voor een buffer, de kettingtakel mag niet overbelast worden
- Hefhoogte: De slag is de weg van de laststreng die de kettingtakel moet afleggen
- Ophanghoogte: Afstand tussen de vloer en de ophanghaken
- Lengte: Zorg voor voldoende lengte
- Materiaal: Let op of het product geschikt is voor gebruik binnen en buiten
- Aandrijving en snelheid: Handmatig, elektrisch of met perslucht, elektrisch met één of twee snelheden
- Eigengewicht: Een laag gewicht voor mobiel gebruik en optimale hantering; een hoger gewicht voor het heffen van zeer zware lasten
- Bedrijfsspanning: 380 tot 415 V of 230 V
5. Hoe werken hefwerktuigen?
Een hefwerktuig is een zeer eenvoudige constructie die het mogelijk maakt enorme lasten op te tillen en neer te laten. De mens gebruikt deze constructie al eeuwenlang. De vervaardiging uit kwalitatief hoogwaardig staal garandeert een hoge mate van veiligheid en betrouwbaarheid bij het heffen van lasten van meerdere tonnen. Ten gevolge van het polygooneffect zijn de hefbewegingen van kettingtakels niet precies gelijkmatig. In plaats daarvan gaat de beweging gepaard met laagfrequente trillingen.
Wetenswaardigheid:
Het polygooneffect zorgt ervoor dat de lastkettingtakel ritmisch slingert wanneer de ketting wordt aangetrokken. Dit kan leiden tot onaangename trillingen. Dit effect doet zich voor bij elke kettingtakel.
De werking van handmatige kettingtakels
- Om een last te heffen, trekt de gebruiker de handketting met de wijzers van de klok mee naar beneden.
- Als gevolg daarvan gaan het tandwiel en de as draaien, waardoor het hefmechanisme in beweging komt.
- Binnenin het mechanisme verhogen verschillende tandwielen dankzij de overbrengingsverhouding de mechanische arbeid die de gebruiker uitoefent door aan de handketting te trekken.
- Daardoor kan de gebruiker van de kettingtakel gemakkelijk lasten van meerdere tonnen heffen.
Bij de elektrische kettingtakel beweegt een hefmotor een aandrijfwiel via een tandwielkast. De ketting loopt over dit kettingtandwiel. Aan het onderste uiteinde van de ketting van de elektrische kettingtakels bevindt zich een haak waarmee de gebruiker de last kan opnemen. De besturingseenheid van de kettingtakel is gewoonlijk voorzien van een kabel.
Tip:
Door de kettingtakel te gebruiken met een vorkheftruckkraan of werkplaats- of motorkraan is naast verticale beweging ook een horizontale goederenverplaatsing mogelijk.
5.1 Uit welke onderdelen bestaat een kettingtakel?
De uitrusting van een kettingtakel hangt af van het model. In principe heeft een kettingtakel de volgende onderdelen:
- Rondstaalketting en optioneel een kettingsreservoir
- Kettinggeleider
- Kettingtandwiel (bevindt zich op de aandrijfas; dient voor de positieve vergrendeling met de rondstaalketting)
- Aandrijving
- Haakblok (is bevestigd aan de ketting, hieraan worden de lasten opgehangen)
- Optioneel kettingreservoir (om de ketting te beschermen en op te bergen)
In elektrische kettingtakels is ook een hefmotor geïntegreerd. Handmatige kettingtakels maken in plaats daarvan gebruik van de bedieningsketting met bedieningshendel. De handmatige kettingtakel heeft twee kettinglussen: één handketting en één hefketting. De functies van deze kettingen nader bekeken:
- De gebruiker trekt met zijn/haar handen aan de handketting. Deze loopt over een wiel in het hefwerktuig
- Met de hefketting kan de gebruiker een last heffen of neerlaten. Aan het uiteinde van de ketting zit een grijphaak om de last aan vast te maken
Goed om te weten
De meeste kettingtakels zijn voorzien van een 360° draaibare draaihaak en een rem of kettingstopper voor een eenvoudige montage.
5.2 Constructieve veiligheidsvoorzieningen
Kettingtakels moeten aan bepaalde veiligheidseisen voldoen, afhankelijk van het toepassingsgebied. Daarom installeren de fabrikanten verschillende veiligheidsvoorzieningen, zoals:
- Veiligheidsrem (remt de verplaatste lasten af)
- Slipkoppeling (beschermt het systeem tegen beschadiging, het is een veiligheidskoppeling met begrenzing van het draaimoment)
- Noodeindschakelaar (mag tijdens bedrijf niet benaderd worden, een bedrijfseindschakelaar is stroomopwaarts aangesloten)
- Overbelastingsbewaking
6. Hoe gebruik ik een kettingtakel op de juiste manier?
Bij het werken met kettingtakels moet de gebruiker belangrijke punten in acht nemen: De eigenaar is verplicht ervoor te zorgen dat het juiste type kettingtakel wordt gebruikt voor de betreffende toepassing. Er mogen zich nooit personen onder de last bevinden, tenzij de kettingtakel daar uitdrukkelijk voor is ontworpen.
6.1 Aanwijzingen bij de bediening
Kettingtakels zijn ontworpen voor het verticaal heffen en neerlaten van lasten. In verband met het hanteren van zware lasten moet de gebruiker bij het gebruik van de handmatige kettingtakels en de elektrische varianten bijzondere veiligheidsmaatregelen in acht nemen:
- De gebruiker moet een duidelijk zicht hebben op het gehele bewegingsbereik van de last
- De kettingtakel mag niet gebruikt worden voor het heffen of transporteren van personen
- Lasten mogen uitsluitend over personen heen vervoerd worden als aan bepaalde normen is voldaan (zie punt 6)
- Het op het typeplaatje aangegeven draagvermogen mag niet overschreden worden
- De gebruiker dient personen in de nabijheid van de kettingtakel op de hoogte te brengen alvorens de gebruiker lasten gaat heffen
- Een opgetilde last mag nooit zwaaien.
De gebruiker moet er tijdens het gebruik op letten dat handen of kleding niet in de ketting verstrikt raken. De gebruiker staat tegenover de handketting en trekt hier met de wijzers van de klok mee aan om de last te heffen. Om de last neer te laten, trekt de gebruiker tegen de wijzers van de klok in aan de handketting. Bij elektrische kettingtakels gebeurt het heffen en neerlaten van de ketting via een schakelaar. U kunt een handpompwagen gebruiken om de goederen naar de kettingtakel te brengen. De goederen kunt u vervolgens vastmaken met hijsbanden en draagriemen.
6.2 Gebruikssituaties voor kettingtakels en elektrische kettingtakels
Kettingtakels worden gebruikt als hulpmiddel bij montagewerkzaamheden of als hefwerktuig op kraaninstallaties of railsystemen. Ook worden kettingtakels stationair gebruikt voor de toevoer naar installaties en machines. De eigenaar is verplicht om ervoor te zorgen dat de handelingen op de plaats van gebruik overeenstemmen met de gegeven bedrijfsomstandigheden van de kettingtakel. Beïnvloedende factoren zijn:
- Binnen- of buitengebruik (bescherming tegen weersinvloeden)
- Temperatuur
- Stof en
- Vocht
6.3 Controles
Net als andere takels moeten kettingtakels periodiek gecontroleerd worden. De gebruiker moet dagelijks voorafgaand aan het gebruik de volgende punten controleren:
- Visuele controle van het typeplaatje
- Aan de handketting trekken en de hef- en neerlaatfunctie controleren. Als de teruglooppal een klikkend geluid maakt bij het heffen, dan is er een storing. Er is ook sprake van een storing als de teruglooppal geen klikkend geluid maakt bij het neerlaten
- Visuele controle van de haak: De draaikogellager moet soepel draaien
- Visuele controle van de lastketting: Eventueel roest verwijderen
- Visuele controle op ontbrekende moeren of splitpennen: Onderdelen indien nodig vervangen
Frequentie van de controles:
Bovendien is een periodieke inspectie belangrijk: Om de zes maanden bij normaal gebruik, om de drie maanden bij frequent gebruik en maandelijks bij zeer frequent gebruik.
6.4 Onderhoud & reparaties
De eigenaar van de kettingtakel is verplicht het onderhoud uit te voeren volgens de door de fabrikant voorgeschreven intervallen. Er mag geen onderhoud worden uitgevoerd aan een belaste kettingtakel. Uitsluitend gekwalificeerd mag het onderhoud uitvoeren.
Regelmatig onderhoud van kettingtakels komt de veiligheid van medewerkers en goederen in het magazijn ten goede. Het onderhoud garandeert ook een feilloos gebruik en de goede werking van het apparaat. In het onderhoudsplan staan de werkzaamheden die regelmatig uitgevoerd moeten worden:
| Frequentie |
Onderhoudstaak |
Reinigen |
Smeren |
Inspecteren |
| Dagelijks |
Controle op slijtage en reiniging |
+ |
-- |
+ |
| Ten minste om de 3 maanden |
Bewegende onderdelen |
-- |
+ |
+ |
| Indien nodig |
Ketting |
-- |
+ |
+ |
Legende: + betekent dat de gebruiker hier iets moet doen. -- betekent dat deze taak voorlopig wordt overgeslagen en op een ander tijdstip wordt uitgevoerd.
Probleemoplossing: De last wordt niet geheven
Dit probleem kan de volgende oorzaken hebben: De ketting loopt vast of de aan de ketting bevestigde goederen zijn te zwaar en er ontstaat een overbelasting (neem het max. draagvermogen in acht!)
7. Veelgestelde vragen: Vragen en antwoorden op het gebied van kettingtakels
Waar worden kettingtakels gebruikt?
Kettingtakels worden hoofdzakelijk gebruikt voor het heffen en neerlaten van lasten op bouwplaatsen, in de landbouw, bij montagewerkzaamheden in de productie of in werkplaatsen. Dankzij de haakophanging kan een kettingtakel ook bevestigd worden aan kranen, railsystemen, balken of andere lastdragende bevestigingspunten. De compacte constructie maakt gebruik in nauwe ruimtes mogelijk.
Hoe werkt de kettingtakel?
Om de bevestigde last te heffen, trekt de gebruiker de handketting omlaag. De tandwielen binnenin zetten zich in beweging en maken het mogelijk om de last gemakkelijk te heffen. De aandrijving geschiedt door middel van spierkracht. Een elektromotor kan het heffen en neerlaten van lasten ook ondersteunen. In het geval van elektrische kettingtakels vindt de bediening plaats via een afstandsbediening.
Welke kettingtakel is geschikt voor mijn toepassing?
De keuze van de juiste kettingtakel is afhankelijk van de maximale last en de kettinglengte (=hefhoogte), afhankelijk van het geplande gebruik. Dankzij de haakophanging kunnen kettingtakels van Pallit veilig bevestigd worden aan lastdragende bevestigingspunten, zowel voor mobiel als voor stationair gebruik. Robuuste professionele modellen zijn verkrijgbaar voor intensief industrieel gebruik.
Wat zijn de voor- en nadelen van handmatige kettingtakels?
Om handmatige kettingtakels te gebruiken, is er geen elektriciteit nodig. Bovendien zijn deze goedkoper in aanschaf en zeer gemakkelijk te bedienen en te onderhouden. In tegenstelling tot elektrische kettingtakels zijn handmatige kettingtakels veel trager omdat deze met de hand aangedreven worden.
